Phong cách Ly_tao

Thư pháp Ly tao của Văn Trưng Minh đời Nhà Minh (trái) và Ly tao theo lối hành thư của Mễ Phất đời Nhà Tống.

Ly tao mang phong cách lãng mạn, chứa sự tưởng tượng phong phú, tình cảm say đắm, đáng thương.[52] Nó cũng chứa đầy những từ ngữ mỹ lệ, ngôn ngữ phong phú, ngữ điệu cao vút, khí vận hùng vĩ,[53] mang phong cách của thơ tự sự.[8] Tác phẩm cũng là một câu chuyện thần thoại tráng lệ, chứa đựng những ý tưởng hoa mỹ,[54] các phép tu từ lạ thường cùng những đặc điểm của nghệ thuật hí kịch.[55] Khuất Nguyên đã khéo léo sử dụng ba hình tượng khác nhau là hương thảo hoa thơm, tuần hành thiên giới, các vị đế vương hiền triết đời xa xưa, để tạo thành một tác phẩm mang một phong cách tráng lệ hùng vĩ, chứa đầy sắc thái Vu thuật[lower-alpha 17] thần bí cùng phong cách hí kịch. Trần Bỉnh Lương cho rằng "Ly tao" thuộc thể loại thơ bi kịch và thái độ không thỏa hiệp của nhà thơ đã dẫn đến bi kịch của ông. Khuất Nguyên đề cao tình cảm đạo đức và sẵn sàng chấp nhận mọi hậu quả.[56] Bài thơ đề cập đến những xung đột và đảo ngược định mệnh không thể tránh khỏi. Để giảm áp lực tinh thần cho độc giả, nhà thơ sử dụng nhiều thủ pháp khác nhau, như hình tượng hoa và mỹ nhân, kể lại những chuyện xưa, tích cũ, câu chuyện về bói toán và bay lượn trên trời, tạo nên một khoảng cách nghệ thuật.[57]

Trong Ly tao, Khuất Nguyên đã sử dụng các phép ẩn dụ, ngầm gửi ý vào lời văn, như nhà thơ Vương Dật (89–158) thời Đông Hán từng nói "Chim tốt cỏ thơm, lấy so sự trung trinh; chim ác vật thối, lấy so kẻ nịnh bợ".[58] Toàn bộ tác phẩm chứa đầy hương thơm của hoa cỏ, hình ảnh tinh khiết, đẹp đẽ và đầy màu sắc, mang trong mình ý nghĩa thiêng liêng của nghi lễ tế tự Vu thuật. Khuất Nguyên sử dụng những hình tượng hoa cỏ có linh tính như một biểu tượng cho sự tự biểu hiện.[59] Ông đeo bên mình loại hương thảo Giang ly giữ tích chỉ, tạo nên hình ảnh một vị quan hiền coi trọng tu dưỡng đạo đức và coi trọng xuất thân cao quý của mình.[60] Khuất Nguyên lấy hoa cỏ, ngọc thạch treo lên bảo kiếm và những đồ trang sức[61] để cường hóa đức tính, thuần hóa nhân cách của bản thân[60] – tượng trưng cho nhân cách thánh khiết của ông, khác với thế tục đã bị vấy bẩn, tượng trưng cho thái độ của một người theo chủ nghĩa hoàn mỹ đối với cái đẹp và cái thiện.[62] Ông lấy hoa senhoa phù dung làm y phục, tượng trưng cho ý định giữ trong sạch ban đầu; lấy mang quan cùng bảo kiếm, ám chỉ rằng ông là một người có học thức, có thể chính thức tiến vào làm quan tại cung đình nước Sở, tô điểm hình tượng của một người quân tử.[63] Ông lại lấy hoa lan[lower-alpha 18] để ám chỉ đến sự trung trinh, tài năng, đức hạnh của mình.[64] Trồng hoa cỏ thơm rồi dùng chúng để đeo lên người tượng trưng cho phẩm hạnh thanh cao, chính trực.[65] Hoa tiêu, cỏ xấu cuối cùng đã xâm hại làm hoa lan, hoa huệ bị phá hủy, tượng trưng cho Sở Hoài Vương nghe lời sàm tấu của gian thần.[66] "Ly tao" sử dụng sự cô đơn của loài chim dữ như một phép ẩn dụ cho tính cách và tình cảnh, ám dụ bọn tiểu nhân ồn ào như loài chim sẻ,[lower-alpha 19] cũng đem quan hệ quân thần, vua quan trên dưới so sánh với quan hệ quân thiếp. Hai câu "Chúng nữ tật dư chi nga mi hề, dao trác vị dư dĩ thiện dâm"[lower-alpha 20][67] mô phỏng giọng điệu của người phụ nữ bất bình để ám chỉ rằng ông đã nhiều lần cố gắng tìm kiếm người cùng chí hướng để cống hiến sự nghiệp, chỉ vì tâm lý đố kỵ tài năng của thế gian mà gặp phải thất bại.[68]

Về phương diện cấu trúc câu của Ly tao, cứ mỗi bốn câu được chia thành tiết, gieo vần ở cuối các câu số chẵn,[69] toàn bộ tác phẩm đổi vần ở hơn 70 chỗ. Về mặt ngôn ngữ, lời văn của "Ly tao" được đánh giá là sống động, cuốn hút,[70] sử dụng nhiều từ kép, từ lặp vần và từ láy, ví dụ như "linh lạc" (零落, thưa thớt), "thuần túy" (純粹), "cảnh giới" (耿介)[lower-alpha 21], "nhiễm nhiễm" (冉冉, từ từ), làm âm điệu trở nên đặc biệt uyển chuyển, thê lương.[71] Về mặt kết cấu, toàn bộ "Ly tao" được viết liền một mạch,[72] không được chia ra thành các phân đoạn, khiến hậu nhân khó mà phân chia tác phẩm ra thành các chương tiết. Nhược điểm của kiểu thơ một mạch này là không đủ cung bậc cảm xúc, không có kỹ thuật phân lớp, ý nghĩa của từ lặp đi lặp lại, thiếu cấu trúc chặt chẽ.[73]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Ly_tao http://134.208.29.230/bitstream/987654321/3222/1/3... http://www.cqvip.com/qk/82858a/199001/3001371899.h... http://www.nssd.org/articles/Article_Read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/Article_Read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=... http://thuvien.camau.gov.vn/SitePages/digital-docu... https://www.amazon.com/%E5%89%91%E6%A1%A5%E4%B8%AD... https://books.google.com/books?id=lfB5DwAAQBAJ&pg=... https://drive.google.com/file/d/0B7-KZ4VZiFWYWGFrU...